Η είδηση του θανάτου του μεγάλου Νοτιοαφρικανού ηγέτη Νέλσον Μαντέλα έχει κάνει το γύρο του κόσμου με ταχύτητα αστραπής. Τις επόμενες μέρες θα μάθουν λεπτομέρειες για τη ζωή και το έργο του ακόμα και οι πιο αδαείς, που θέλω να πιστεύω πως είναι λίγοι.

Όταν διάβαζα για τη ζωή του Νέλσον Μαντέλα, ενός ανθρώπου που έμεινε 27 χρόνια στη φυλακή για τις πεποιθήσεις του και τον αγώνα του ενάντια στο απολυταρχικό και ρατσιστικό καθεστώς που επικρατούσε στη Νότια Αφρική γνωστό ως «Απαρτχάιντ», ανακάλυψα το ποίημα του Άγγλου ποιητή Γουίλιαμ Χένλεϊ (1849-1903) με τίτλο Invictus (Ανίκητος). Ο Χένλεϊ έγραψε το συγκεκριμένο ποίημα το 1875, ύστερα από έναν ακρωτηριασμό στο πόδι, συνέπεια ενός χρόνιου προβλήματος υγείας. Ο Μαντέλα αντλούσε δύναμη από αυτό το ποίημα κατά τη διάρκεια της πολυετούς φυλάκισης του καθώς οι στίχοι του είναι αφιερωμένοι ακριβώς σε αυτό, τη δύναμη που κρύβει ο άνθρωπος μέσα του ακόμα και όταν βιώνει εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις.

Μια κόλλα χαρτί με τους στίχους του Invictus είναι μόνιμα καρφιτσωμένη εδώ και πολλά χρόνια στον πίνακα ανακοινώσεων που έχω στο γραφείο μου. Αντί για οποιαδήποτε νεκρολογία σας παραθέτω το ποίημα Invictus και κλείνω με το trailer της ομώνυμης ταινίας που βασίστηκε στο βιβλίο «Ανίκητος» του Τζον Κάρλιν, που σκηνοθέτησε ο Κλιντ Ίστγουντ με πρωταγωνιστές τον Ματ Ντέιμον και τον Μόργκαν Φρίμαν στο ρόλο του Νέλσον Μαντέλα (μια ταινία που συνιστώ ανεπιφύλακτα σε περίπτωση που δεν την έχετε δει).

Ανίκητος (Invictus)
Μέσα στη νύχτα που με σκεπάζει,
μαύρη σαν πίσσα όπως είναι,
ευχαριστώ όποιον Θεό υπάρχει
για την ελεύθερη ψυχή μου.
Υπό το βάρος των περιστάσεων
ποτέ δε λύγισα, ούτε ούρλιαξα δυνατά.
Όταν το βάρος της τύχης έπεσε πάνω μου,
το κεφάλι μου μάτωσε, αλλά δεν έσκυψε.
Πέρα απ’ αυτόν τον τόπο της οργής και των δακρύων
βρίσκεται ο τρόμος της σκιάς,
Κι όμως, παρά τις απειλές όλων των χρόνων
θα με βρει, μα θα με βρει χωρίς να φοβάμαι.
Σημασία δεν έχει πόσο στενή είναι μια πύλη,
πόσο γεμάτη με τιμωρίες η περγαμηνή,
εγώ διαφεντεύω τη μοίρα μου:
αφέντης της ψυχής μου είμαι εγώ.
Γουίλιαμ Ερν. Χένλεϊ