Πριν από λίγους μήνες παρακολουθούσα μια τηλεοπτική εκπομπή στο κανάλι Deutsche Welle κατά τη διάρκεια της οποίας ένα πάνελ καταξιωμένων κριτικών βιβλίων ανέλυαν το εκδοτικό φαινόμενο «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι». Με έκπληξη άκουσα τη μοναδική γυναίκα κριτικό να δηλώνει πως η συγκεκριμένη τριλογία αποτελεί “το τέλος του φεμινισμού”. Η συγκεκριμένη δήλωση με έστειλε στο βιβλιοπωλείο να αγοράσω τον πρώτο τόμο της σειράς.

Τα νούμερα πωλήσεων είναι τόσο εντυπωσιακά (πάνω από 31 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως μέσα σε έξι μήνες) που με έκαναν να αναρωτηθώ τι ώθησε τόσες γυναίκες να διαβάσουν μια σειρά βιβλίων με την ερωτική ιστορία ανάμεσα στον υπερπροστατευτικό και control-freak, «αφέντη» Christian Grey με την αγαθή και εν δυνάμει «υποτακτική» Anastasia Steele που ξεκινά με τη διαπραγμάτευση ενός συμβολαίου για συναίνεση σε σαδομαζιχιστικό σεξ, την αγορά πανάκριβων υλικών αντικειμένων τα οποία η ηρωίδα αρχικά αρνείται αλλά στη συνέχεια δέχεται, με την επιβολή τιμωρίας κάθε φορά που η συμπεριφορά της Anastasia ξεπερνά κάποιο σαφώς προκαθορισμένο όριο. Από την άλλη πλευρά χιλιάδες γυναίκες μιλούν για το τέλος του φεμινισμού και το «πορνό της μαμάς» (δημοφιλής χαρακτηρισμός της τριλογίας).

Εκατομμύρια αναγνώστριες, πόσες όμως παραδέχονται πως πραγματικά τους άρεσε η τριλογία; Μπορεί στην Ελλάδα να είμαστε πιο τολμηρές και πολλές από εμάς να εμφανίστηκαν στην παραλία με τον πρώτο τίτλο ανά χείρας, σε άλλες χώρες, όπως στις ΗΠΑ, η τριλογία έκανε τεράστιες πωλήσεις στην e-book έκδοση του καθώς πολλές γυναίκες ντρέπονταν να εμφανιστούν δημόσια κρατώντας τα βιβλία της σειράς.

Μπορεί να είναι ντροπή να παραδεχτείς πως σου άρεσε η ιστορία της «υποτακτικής» Anastasia και το κόκκινο δωμάτιο του πόνου, ωστόσο μόνο ντροπή δεν δείχνουν οι αυξημένες κατά 130% πωλήσεις τίτλων ερωτικής λογοτεχνίας και οι σχεδόν διπλάσιες πωλήσεις ερωτικών παιχνιδιών κι εξαρτημάτων. Ίσως πάλι να θεωρείς ντροπή το «ροζ» ύφος γραφής του βιβλίου, αφού δεν είχες επιτρέψει ποτέ στον εαυτό σου να διαβάσει ερωτική λογοτεχνία και κλισέ εκφράσεις τύπου «θεληματικό πηγούνι».

Το εκδοτικό φαινόμενο «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι» οδήγησε τη χειραφέτηση του φύλου μας στο σημείο 0; Τελικά, οι γυναίκες καταβάθως ταυτίζονται με την Anastasia που δέχεται συνεχείς πιέσεις από τον σύντροφο της προκειμένου να σταματήσει να εργάζεται αφού εκείνος μπορεί –και με το παραπάνω- να την συντηρεί, που αποκτά πανάκριβα δώρα, που κάνει πολυτελή ταξίδια, που δεν έχει σεξουαλικές εμπειρίες πριν γνωρίσει τον Christian, και που δέχεται, και συχνά αποζητά, την τιμωρία στο πλαίσιο του ερωτικού παιχνιδιού;

Μπορεί άραγε ένα best-seller να φέρει το τέλος του φεμινισμού; Προσωπικά, δεν το πιστεύω, αλλά έχοντας ολοκληρώσει και τα τρία βιβλία της σειράς,κατέληξα σε ένα συμπέρασμα. Είτε πρόκειται για τον εμμονικό με τον έλεγχο Christian Grey, είτε για το ενοχικό βαμπίρ Edward Cullen, οι γυναίκες ψάχνουν πάντα τον Mr.Darcy. Μπορεί οι άντρες να ταυτίζονται με σουπερ-ήρωες όπως Spiderman, Superman, Batman και τον Lucky Luke (γιατί φεύγει πάντα μόνος του στο ηλιοβασίλεμα) αλλά ο κλασσικός ήρωας της Jane Austen είναι το αιώνιο πρότυπο των γυναικών. Μπορεί να είναι απόμακρος και σκοτεινός, αλλά υπερπροστατευτικός και γενναιόδωρος με τη γυναίκα που ερωτεύεται, την περήφανη Elizabeth Bennet . Τελικά, είναι πιθανό κάτω από τις πενήντα αποχρώσεις του γκρι ή του ροζ, να μην κρύβονται ούτε τα καταπιεσμένα σεξουαλικά ένστικτα των σύγχρονων γυναικών, ούτε η επιστροφή στην αντρική υποταγή αλλά η αιώνια επιθυμία για αγάπη κι ασφάλεια.