Πριν από 300 χρόνια και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ο ρόλος του πατέρα ήταν – συνήθως – ο ίδιος: ήταν ο «κουβαλητής» του σπιτιού και το κύριο μέλημα του στην αγωγή των παιδιών ήταν να επιβάλλει τις ηθικές και θρησκευτικές αρχές. Ο ρόλος του ήταν αυστηρός και γι’αυτό υπήρχε συναισθηματική απόσταση ανάμεσα στον πατέρα και τα παιδιά του.

Από το 1948 έως το 2001 όμως η οικογένεια υπέστη μια ριζική αλλαγή: η γυναίκα βγήκε στην αγορά εργασίας οπότε ο άντρας δεν είχε πλέον την αποκλειστική ευθύνη να φέρνει εισόδημα στο σπίτι ενώ η μητέρα έγινε αυτόνομη και δεν υπήρχε λόγος να κρατήσει ένα γάμο μόνο και μόνο από οικονομική εξάρτηση. Ο συνδυασμός με άλλους παράγοντες όπως η υπογονιμότητα, ο αυξημένος αριθμός διαζυγίων και τα παιδιά εκτός γάμου οδήγησαν σε μια βαθιά αλλαγή στον παραδοσιακό ρόλο του πατέρα.

Επομένως, ποιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του πατέρα;

Έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Παιδικής Υγείας και Ανθρώπινης Εξέλιξης (NICHD) των ΗΠΑ φανέρωσε πως ο ρόλος του πατέρα είναι πιο ενεργός στην ανατροφή του παιδιού στις παρακάτω καταστάσεις:

  • Όταν εργάζεται λιγότερες ώρες σε σχέση με άλλους πατέρες
  • Όταν έχει θετικά στοιχεία ψυχοσύνθεσης όπως αυξημένη αυτοπεποίθηση, χαμηλά επίπεδα κατάθλιψης κι επιθετικότητας και όταν κατόρθωσε να προσαρμοστεί ομαλά στις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής.
  • Όταν η μητέρα εργάζεται περισσότερες ώρες σε σχέση με άλλες μητέρες
  • Όταν η μητέρα είναι τρυφερή σύντροφος
  • Όταν το παιδί είναι αγόρι

Το πιο σημαντικό όμως στοιχείο στην εξέλιξη του ρόλου του πατέρα, και το σημείο στο οποίο συμφωνούν όλες οι έρευνες είναι η επιρροή του πατέρα είναι ίσης σημασίας με εκείνη της μητέρας. Η πατρική αγάπη βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν μια αίσθηση πως θα βρουν εύκολα τη θέση τους στον κόσμο το οποίο τους βοηθά στην κοινωνική, συναισθηματική και νοητική εξέλιξη και συμπεριφορά. Επιπρόσθετα, τα παιδιά που λαμβάνουν περισσότερη αγάπη από τους πατέρες τους έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν προβλήματα συμπεριφοράς ή να είναι βίαιοι.

Η κοινωνία συνεχώς αλλάζει κι εξελίσσεται κι έτσι ο ρόλος του πατέρα έχει σήμερα πολλές μορφές όπως διαζευγμένος πατέρας, γκέι πατέρας, πατριός και πατέρας που μένουν στο σπίτι όταν η μητέρα είναι εκείνη που αναλαμβάνει το ρόλο του «κουβαλητή». Μπορεί η κοινωνία να μην έχει βρει ακόμα τις σωστές ισορροπίες και τα προαναφερόμενα «είδη» πατεράδων να έχουν συχνά να αντιμετωπίσουν την κοινωνική κριτική και τις δυσκολίες του νομικού συστήματος ωστόσο είναι πολύ σημαντική η αλλαγή που έχει κατακτήσει η σύγχρονη οικογένεια καθώς μόλις τα τελευταία 20 χρόνια φανερώθηκε πως ο ρόλος του πατέρα είναι τόσο σημαντικός όσο κι εκείνος της μητέρας ειδικά όσον αφορά την κοινωνική και συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού.

* Το άρθρο βασίστηκε σε μελέτη του Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρίας (APA)