Τα τελευταία χρόνια τόσο οι γονείς όσο και οι παιδαγωγοί είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι σε θέματα που αφορούν τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού.

Ευτυχώς, οι αντιλήψεις του τύπου ‘’παιδί είναι θα μιλήσει μόνο του’’ που είχαν σαν αποτέλεσμα πολλά παιδιά να φτάνουν στην ηλικία των 3 ετών και να μην μπορούν να επικοινωνήσουν, έχουν σχεδόν εκλείψει στις μέρες μας.

Η ανάπτυξη της γλώσσας είναι πολύ σημαντική για να επικοινωνήσει το παιδί τις σκέψεις και τις ανάγκες του και η καθυστέρηση της κατάκτησης των γλωσσικών οροσήμων επιφέρει σημαντικές δυσκολίες στη ζωή του παιδιού.

Κάθε παιδί φυσικά έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξη , ωστόσο υπάρχουν κάποιοι βασικοί σταθμοί της γλωσσικής εξέλιξης που θα πρέπει να κατακτηθούν σε ορισμένες ηλικίες.

Συχνά οι γονείς έρχονται θορυβημένοι και αρκετά αγχωμένοι είτε έχοντας διαβάσει κάτι στο διαδίκτυο, είτε επειδή συγκρίνουν το παιδί τους με τα αδελφάκια του ή τα άλλα παιδιά στο σχολείο. Καλό θα ήταν οι γονείς να μην μπαίνουν σε μια διαδικασία σύγκρισης η οποία τους προσθέτει άγχος που μεταφέρεται στο παιδί. Συνήθως ο παιδίατρος, ο οποίος γνωρίζει τη φυσιολογική πορεία της γλωσσικής ανάπτυξης, εφιστά την προσοχή στους γονείς όταν κάτι αποκλίνει του φυσιολογικού και παραπέμπει στον λογοθεραπευτή για περαιτέρω αξιολόγηση.

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ- ΣΤΑΘΜΟΙ

(από Lenneberg, on explaining language, Science, 164,1969)
6 μηνών Οι άναρθρες φωνές γίνονται βαβίσματα (ψελλίσματα) με τη χρήση συμφώνων
1 έτους Επαναλαμβάνει συλλαβές, δείχνει να κατανοεί κάποιες λέξεις, χρησιμοποιεί ορισμένους ήχους σταθερά για να σηματοδοτήσει πρόσωπα ή αντικείμενα.
1 ,5 έτους Ρεπερτόριο 3 έως 50 λέξεων που δεν συνδέονται σε φράσεις, ακολουθίες από ήχους, ακολουθεί τον επιτονισμό της φωνής που προσομοιάζει την ομιλία. Προοδεύει στην κατανόηση της ομιλίας.
2 ετών Κατέχει περισσότερες από 50 λέξεις, κάνει συχνά φράσεις με 2 λέξεις, δεν υπάρχουν πια βαβίσματα. Δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για να επικοινωνήσει λεκτικά.
2,5 ετών Κάθε μέρα προστίθενται στο λεξιλόγιό του καινούργιες λέξεις. κάνει φράσεις με 2, 3 ή περισσότερες λέξεις. φαίνεται ότι κατανοεί σχεδόν όλα όσα του λένε. Πολλά γραμματικά λάθη. 
3 ετών Το 80% της ομιλίας του είναι κατανοητό σε άτομα εκτός σπιτιού. Πλούσιο λεξιλόγιο.
4,5 ετών Η γλώσσα έχει κατακτηθεί. Οι γραμματικές ανωμαλίες περιορίζονται σε ασυνήθεις σχηματισμούς .

Πότε θα ήταν καλό να επισκεφτείτε έναν ειδικό;

Η γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού μπορεί να αξιολογηθεί αδρά από τον παιδίατρο ή τον αναπτυξιολόγο. Ο ειδικός που είναι αρμόδιος για την ενδελεχή αξιολόγηση της γλωσσικής ανάπτυξης, του λόγου και της ομιλίας του παιδιού είναι ο λογοθεραπευτής.

Καλό θα ήταν να επισκεφτείτε το λογοθεραπευτή όταν :

  • Το παιδί παρουσιάζει σημαντική καθυστέρηση στην κατάκτηση των παραπάνω οροσήμων
  • Αν εντοπίσετε δυσκολία στην κατανόηση του λόγου. Όταν το παιδί παραδείγματος χάρη δεν κατανοεί απλές ή σύνθετες (ανάλογα με την ηλικία του) εντολές .
  • Όταν εντοπίσετε δυσκολίες στην έκφραση. Παραδείγματος χάρη όταν το παιδί δεν μπορεί να φτιάξει προτάσεις, όταν του είναι δύσκολο να περιγράψει με τη σειρά κάποια γεγονότα, όταν φαίνεται ότι δεν μπορεί να βρει τις λέξεις για να εκφράσει τις σκέψεις του
  • Όταν εντοπίσετε δυσκολίες στην άρθρωση . Αν παραλείπει για παράδειγμα κάποιους ήχους μέσα σε μια λέξη, όταν δυσκολεύεται να αρθρώσει κάποιους ήχους, όταν αντικαθιστά κάποιους ήχους.
  • Όταν εντοπίσετε δυσκολίες στη ροή του λόγου. Για παράδειγμα όταν το παιδί επαναλαμβάνει συλλαβές, ήχους ή λέξεις, όταν επιμηκύνει ήχους.

Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί θα πρέπει να στηρίζεται στη χορήγηση ειδικών τεστ που αξιολογούν τα διάφορα επίπεδα του λόγου και της ομιλίας του παιδιού, με βάση πάντα την χρονολογική του ηλικία.

Αν το παιδί χρειαστεί να μπει σε πρόγραμμα λογοθεραπευτικής παρέμβασης θα πρέπει οι γονείς να ενημερωθούν κάνοντας ερωτήσεις στον θεραπευτή σχετικά με τη διάρκεια των θεραπειών, τον τρόπο παρέμβασης και τον χρόνο που εκτιμάται ότι θα διαρκέσει η θεραπεία. Είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της θεραπείας να δομηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους γονείς και στον θεραπευτή καθώς και ανάμεσα στο παιδί και τον θεραπευτή.

Της Ειρήνης Γιαννόπαπα

Ψυχολόγος
M.Sc. in Special Education,Speech Therapy & Parent Counseling
Διευθύντρια Κέντρου  Ειδικών  Θεραπειών  ” Ίσιδα”
Ηρ. Πολυτεχνείου  87,Πειραιάς