Η λέξη «ΟΧΙ» μοιάζει απαγορευμένη όταν έχεις αποφασίσει να βλέπεις τη θετική πλευρά των πραγμάτων καθώς συνδέεται με τον αρνητισμό και την αγένεια. Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που η ανικανότητα ενός ατόμου να πει ΟΧΙ το φέρνει αντιμέτωπο με δυσλειτουργικές καταστάσεις στη ζωή του. Ποιες καταστάσεις μπορεί να είναι αυτές;

Δεν μπορείς να πεις ΟΧΙ γιατί…

σου αρέσει να βοηθάς τους άλλους και να τους είσαι χρήσιμος είτε επειδή νιώθεις ηθική ικανοποίηση κάθε φορά που ακούς «ευχαριστώ» είτε γιατί ελπίζεις πως στο μέλλον ο άλλος θα στο ανταποδώσει όταν χρειαστείς εσύ τη βοήθεια του.

…φοβάσαι πως θα φανείς αγενής.

δεν θέλεις να απομονωθείς από το σύνολο (αθλητική ομάδα, συνάδελφοι, οικογένεια, παρέα) και έτσι συμφωνείς με τη συλλογική απόφαση ακόμα και όταν έχεις αντίθετη άποψη.

φοβάσαι τη σύγκρουση. (Αγαπημένο ζώο: Στρουθοκάμηλος)

…φοβάσαι να «κλείσεις πόρτες». Ουσιαστικά φοβάσαι πως μια άρνηση συνεπάγεται χαμένες ευκαιρίες.

…φοβάσαι πως ο άλλος θα εκλάβει την άρνηση ως απόρριψη και μαζί με κλείσιμο πόρτας δεν θέλεις να «κάψεις» και γέφυρες επικοινωνίας.

Το αποτέλεσμα; Σίγουρα παίρνεις συχνά τον τίτλο «Ο Υπάλληλος/Φίλος/Σύντροφος της Χρονιάς» αλλά με κόστος απεριόριστη κούραση και εκνευρισμό γιατί ακόμα και εσύ ο κύριος/κυρία «Ναι» νιώθεις θύμα εκμετάλλευσης.

Το να λες ΟΧΙ δεν δείχνει αγένεια και έλλειψη σεβασμού (εκτός αν είναι η μόνη λέξη που ξεστομίζεις). Το «ΟΧΙ» αποτελεί ένα ατομικό, απεριόριστο δικαίωμα που φανερώνει πόσο εκτιμάς το χρόνο σου και τα όρια που βάζεις στους ανθρώπους γύρω σου. Επειδή η συνεχής ανικανότητα ενός ατόμου να πει «όχι» αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας. Παρακάτω θα βρεις τα SOS σε περίπτωση που θέλεις να μάθεις να λες ΟΧΙ με εναλλακτικούς τρόπους:

Σε συνάδελφο/ανώτερο στη δουλειά:

«Δεν μπορώ να αναλάβω τη συγκεκριμένη εργασία/project αυτή τη στιγμή καθώς έχω άλλες προτεραιότητες που είναι πιο σημαντικές (εξηγείς ποιες) και δεν θα ήθελα να μην εκτελέσω τέλεια την ανάθεση που μου προτείνετε»

Πετάς το μπαλάκι της επιλογής στο άτομο που σε φορτώνει μία ακόμη εργασία. Θα αποφασίσει εκείνο ποια προτεραιότητα είναι πιο σημαντική: εκείνη που θέλει να σου αναθέσει ή όσες ήδη έχεις αναλάβει να φέρεις εις πέρας;

Δεν λες ΟΧΙ αλλά ΠΙΘΑΝΩΣ (ισχύει για κοινωνικές και εργασιακές περιστάσεις):

Χρήσιμες εκφράσεις:

  • ‘’Δεν είναι καλή στιγμή καθώς ασχολούμαι με αυτό το θέμα «…» θα ήθελες να μιλήσουμε κάποια άλλη στιγμή;’’/ ‘’Δώσε μου λίγο χρόνο να το σκεφτώ και θα σου απαντήσω’’ Αποτέλεσμα: Κερδίζεις χρόνο. Ιδανικός τρόπος για όσους φοβούνται μήπως ο άλλος νιώθει απόρριψη.
  • ‘’Θα το ήθελα πολύ, αλλά…’’ Είναι ένας ευγενικός τρόπος να πεις «όχι» σε κάποια πρόταση που δεν σε εκφράζει ή δεν ανταποκρίνεται στις επιθυμίες/ανάγκες σου δείχνοντας ταυτόχρονα πως εκτιμάς την ιδέα.
  • ‘’Δεν ταιριάζει με τις ανάγκες μου αλλά θα το έχω υπόψη μου’’ Ιδανικός τρόπος να πεις όχι σε πωλητές και γενικά όσους σε πιέζουν να αγοράσεις κάποιο προϊόν υπηρεσία που δεν θέλεις ή δεν χρειάζεσαι.
  • ‘’Δεν είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να σε βοηθήσει σε αυτό, γιατί δεν ρωτάς τον…’’ Ιδανικό για φίλους/συγγενείς/συναδέλφους που έχουν μάθει να τρέχουν σε εσένα για βοήθεια για οποιοδήποτε θέμα (‘’Δεν έχεις ξαναχρησιμοποιήσει ηλεκτρικό πριόνι; Δεν πειράζει θα τα καταφέρεις εσύ’’). Με αυτόν τον τρόπο δείχνεις πως ενώ προθυμοποιείσαι να βοηθήσεις, αλλά θεωρείς πως κάποιος άλλος είναι καταλληλότερος.
  • και τέλος η πιο απλή και αποτελεσματική δήλωση όλων ‘’Δυστυχώς, δεν μπορώ’’stop-me-volunteering

Θα εκπλαγείς μόλις ανακαλύψεις πως η αντίδραση των άλλων δεν είναι τόσο δραματική όσο περίμενες. Τα «όρια» είναι η βάση για κάθε ΚΑΛΗ σχέση!