Αρκετές φορές με έχουν ρωτήσει “Ποιο είναι το αγαπημένο μου είδος μουσικής”. Όταν απαντώ “alternative rock” και μετά λαμβάνω μια διαπίστωση που περιλαμβάνει τα συγκροτήματα U2 και Bon Jovi, ξέρω πως η συζήτηση έλαβε τέλος πριν καν ξεκινήσει. Όταν διηγήθηκα έναν τέτοιο διάλογο σε ένα άτομο που είχα μόλις γνωρίσει και εκείνος αποκρίθηκε “Δεν το σιχαίνεσαι όταν θεωρούν alternative rock τους U2;”, ήμουν έτοιμη να τον απαγάγω και να πάμε στον Cartier να διαλέξουμε τις βέρες μας.

Το μίσος για τα ίδια πράγματα, ανθρώπους ή καταστάσεις μπορεί να ενώσει δύο ανθρώπους περισσότερο από το να μοιράζονταν μια κοινή αγάπη;

Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ αγάπης και μίσους, κι όχι δεν είναι περίπτωση του ο Μακιαβέλι συνάντησε τη Λουκρητία Βοργία του, αφού επιστήμες όπως Ψυχολογία και Νευρολογία έχουν επιστημονικές απαντήσεις για το φαινόμενο “μας ενώνει το κοινό μίσος”.

Από νευρολογικής πλευράς, η προαναφερόμενη λεπτή γραμμή όντως υπάρχει. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο καθηγητής  Semir Zeki του University College London στη δημοσιευμένη έρευνα του. “Το μίσος θεωρείται ένα κακό πάθος που σε έναν ιδανικό κόσμο θα έπρεπε να τιθασευτεί, ελεγχθεί, αφανιστεί. Για τον βιολόγο ωστόσο, το μίσος είναι ένα πάθος ίσης αξίας με την αγάπη καθώς τόσο το μίσος όσο και η αγάπη ενεργοποιούν την ίδια νευρική διαδρομή στον εγκέφαλο. Η βασική διαφορά τους είναι πως το μίσος είναι πιο λογικό από την αγάπη. To μίσος εγείρεται στον εγκεφαλικό κλοιό, την περιοχή που σχετίζεται με την κρίση και την αιτιολόγηση. Σε καταστάσεις αγάπης, το κομμάτι αυτό του εγκεφάλου απενεργοποιείται. Εξ’ου και η φράση ‘η αγάπη είναι τυφλή’. Σε καταστάσεις μίσους, μόνο μια μικρή περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού απενεργοποιείται. Έτσι, το μίσος προκαλεί την ίδια νευρολογική αντίδραση με την αγάπη μόνο που έχει επιχειρήματα. Στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος και παρόλο που η αγάπη έχει να κάνει με τις αισθήσεις, το μίσος είναι ένα πάθος που ικετεύει για ένα λογικό αίτιο“ δήλωσε ο καθηγητής Semir Zeki αναλύοντας την ουσία της έρευνας του.

Κι όταν αυτή η λεπτή γραμμή περαστεί και βρίσκεστε στη μεριά του μίσους, τι είναι αυτό που καθιστά το κοινό μίσος τόσο γοητευτικό; Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως συμβολίζει την αντίθεση στις κοινωνικές νόρμες, κι επομένως ικανοποιεί το αντιδραστικό κομμάτι μας. Οι περισσότεροι έχουμε μεγαλώσει με την κοινωνική διδαχή της ευγένειας, της διάθεσης να λέμε και να κάνουμε το σωστό και του να μην ξεκινούμε μια αντιδικία. Με αυτόν τον τρόπο γινόμαστε πιο αγαπητοί κι αποκτούμε εύκολα φίλους και κοινωνικό κύκλο, σωστά; Κι όμως μια βόλτα στη “σκοτεινή πλευρά” μας φέρνει αντιμέτωπους με την τρωτή πλευρά μας, και η αμοιβαία αποκάλυψη των τρωτών πτυχών είναι που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά.

Η εργασία της Jennifer Bossom του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλώριδας με αντικείμενο τις θεωρίες προσωπικότητας και την κοινωνική ψυχολογία, φανερώνει πως η ιδανική φόρμουλα για να γίνουν δύο άνθρωποι γρήγορα φίλοι είναι να μοιραστούν την αρνητικότητα τους. “Το να μοιραστείς αρνητικές πεποιθήσεις είναι γοητευτικό γιατί καθιερώνει όρια, ενισχύει την αυτοπεποίθηση, και φανερώνει πολλά για την προσωπικότητα του άλλου” δήλωσε η Bossom. To ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας είναι πως όταν ρωτήθηκαν οι συμμετέχοντες για τις απόψεις που αντάλλαξαν μεταξύ τους, δήλωσαν πως ήταν θετικές που θα τους οδηγήσουν στη διαμόρφωση δυνατών σχέσεων. Στην ίδια έρευνα προέκυψε και το συμπέρασμα πως άγνωστα μεταξύ τους άτομα έβρισκαν πιο γοητευτικά τα πρόσωπα με τα οποία είχαν μοιραστεί μια αρνητική πεποίθηση.

Τελικά, τα παραπάνω συμπεράσματα επιβεβαιώνουν το γνωμικό πως “για να φτάσεις στο φως, πρέπει πρώτα να περάσεις από το σκοτάδι” και μάλιστα όχι μόνος αλλά να μοιραστείς το σκοτάδι σου με κάποιον άλλον; Πιθανώς, γιατί η αρνητικότητα ενέχει αυθεντικότητα κι αν υπάρχει κάτι που ενδυναμώνει τις διαπροσωπικές σχέσεις είναι η αίσθηση πως εδώ υπάρχει ειλικρίνεια. Μια ειλικρινής άποψη είναι πιο πιθανό να έχει αρνητικό περιεχόμενο παρά θετικό γιατί είναι πιο αυθόρμητη.

Με λίγα λόγια, το “κλειδί” για καλές φιλίες και ερωτικές σχέσεις είναι τα ανοιχτά μυαλά και η διάθεση να αφήσουμε τον άλλον να δει και τη σκοτεινή πλευρά μας, γιατί είναι κι αυτή κομμάτι μας.