Πώς να μάθουμε στα παιδιά να μιλούν για όσα νιώθουν

Τα παιδιά δεν γεννιούνται γνωρίζοντας πώς να εκφράζουν τα συναισθήματά τους με λόγια. Κάποιες φορές γελούν χωρίς να ξέρουν γιατί, άλλες φορές κλαίνε και δεν μπορούν να εξηγήσουν τι ακριβώς τα πονάει. Κι όμως, η επαφή με το συναίσθημα είναι θεμέλιο για έναν υγιή ενήλικα. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να κατανοήσουν και να μιλούν για αυτό που νιώθουν;

Δημιούργησε έναν «ασφαλή χώρο» για έκφραση

Η πρώτη και πιο βασική προϋπόθεση είναι να νιώθει το παιδί ότι μπορεί να εκφράσει αυτό που νιώθει χωρίς να το κοροϊδέψουν, να το απορρίψουν ή να του πουν «μην κάνεις έτσι». Αυτό σημαίνει πως πρέπει να ακούμε ενεργά, χωρίς διακοπές και χωρίς ενοχές. Ακόμα κι αν αυτό που λέει μας φαίνεται υπερβολικό, για εκείνο είναι μια πραγματικότητα που αξίζει σεβασμό.

Βάλε λόγια στα συναισθήματα

Τα παιδιά δεν έχουν ακόμα λεξιλόγιο για να περιγράψουν όσα αισθάνονται μέσα τους. Μπορείς να βοηθήσεις λέγοντάς τους: «Μοιάζει να είσαι θυμωμένος. Είναι επειδή η φίλη σου δεν ήθελε να παίξετε μαζί;» ή «Φαίνεσαι λυπημένος. Θες να μου πεις τι σε στεναχώρησε;». Έτσι μαθαίνουν να ονομάζουν αυτό που νιώθουν, κάτι που είναι το πρώτο βήμα για να το κατανοήσουν.

Χρησιμοποίησε ιστορίες και παιχνίδια ρόλων

Τα παραμύθια και τα παιχνίδια είναι ένας μαγικός τρόπος να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με το συναίσθημα χωρίς πίεση. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις ήρωες με έντονα συναισθηματικά διλήμματα και να ρωτήσεις το παιδί: «Εσύ πώς θα ένιωθες αν ήσουν στη θέση του;». Τα παιχνίδια ρόλων, επίσης, βοηθούν να μπούνε στη θέση του άλλου και να εξασκήσουν την ενσυναίσθηση.

Μίλα κι εσύ για τα δικά σου συναισθήματα

Ένα παιδί που ακούει έναν ενήλικα να λέει «Σήμερα είμαι κουρασμένος και λίγο αγχωμένος, αλλά θα προσπαθήσω να χαλαρώσω» ή «Χάρηκα πολύ όταν μου είπες αυτό που σκέφτεσαι», μαθαίνει ότι τα συναισθήματα δεν είναι αδυναμία – είναι ανθρώπινα. Η προσωπική σου στάση είναι το πιο δυνατό παράδειγμα.

Ξέχνα τα «μην κλαις» και τα «δεν έγινε και τίποτα»

Όσο καλές κι αν είναι οι προθέσεις, φράσεις όπως «μην είσαι ντροπαλός» ή «μην στενοχωριέσαι» ακυρώνουν το βίωμα του παιδιού. Αντί γι’ αυτό, μπορείς να πεις «είμαι εδώ για σένα» ή «θέλεις να μου πεις τι σε πειράζει;». Δεν είναι το τέλος του κόσμου να κλάψει ένα παιδί. Το σημαντικό είναι να μάθει ότι αυτό που νιώθει έχει αξία και ότι δεν είναι μόνο του.

Το συναίσθημα δεν είναι αδυναμία — είναι πυξίδα

Το να μάθει ένα παιδί να νιώθει, να καταλαβαίνει και να μιλάει για τα συναισθήματά του, δεν είναι πολυτέλεια. Είναι επένδυση ζωής. Τα παιδιά που νιώθουν άνετα να εκφράζονται, μεγαλώνουν σε ενήλικες με υγιείς σχέσεις, καλύτερη αυτοεκτίμηση και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις δυσκολίες. Εξάλλου, αυτό δεν είναι που όλοι θέλουμε για τα παιδιά μας;

Μάρθα Κατσαρού

Γεια σου φίλη! Είμαι η Μάρθα Κατσαρού με τάση να εκφράζομαι μέσα από τη μαγεία της γραφής. Το ακαδημαϊκό μου ταξίδι με πήγε από τον κόσμο της Διοίκησης Επιχειρήσεων στη Σχολή Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, όπου απέκτησα το μεταπτυχιακό μου στη Δημοσιογραφία. Από τα πρώτα μου χρόνια, ανακάλυψα ότι η αληθινή μου φωνή αντηχεί πιο εύγλωττα στον γραπτό λόγο παρά στον προφορικό. Γι’ αυτό και από τους αριθμούς βρέθηκα να «μπλέκομαι» με τα γράμματα, για να επικεντρωθώ στο πάθος μου για το lifestyle. Μόδα, ομορφιά, διακόσμηση ήταν τα θέματα που πάντα με γοήτευαν ως αναγνώστρια. Πλέον, οπλισμένη με όρεξη, ταξιδεύω με τις δικές μου ιδέες και σκέψεις που μοιράζομαι μαζί σου. Θα γίνεις συνταξιδιώτης μου;